منیت یعنی چه و چه عواقبی دارد؟

به گزارش مجله اینترنتی تازه‌های جهان ، آیا هیچ اندیشیده‌اید که چه اندازه از نشست‌ها و گفت‌وگوهای خانوادگی یا اجتماعی ما به غیبت، بدگویی، و این جوری از دیگران صرف می‌شود؟ چرا همنشین‌ها این‌گونه آغاز می‌شود و به همین شکل پایان می‌پذیرد؟ علت این گونه سخن گفتن ها چیست؟ چرا عیب‌جویی از دیگران شیرین است؟

دشمن اصلی انسان منیت او است؛ ضمیر متکلم که اگر شرایط به او اجازه دهد، ادعای خدایی هم می‌کند. چنانچه فرعون می‌گفت: «من بزرگ‌ترین پروردگار شما هستم.» و همانند ما انسان بود، اما منیت خود را تا خدایی بالا برد. انسان تابع و پیرو نیرویی است که او را به سوی گفتار و کردار می‌کشاند. شما این نیرو را، اگر منیت درون باشد، در هر گفتار و رفتاری به خوبی حس می‌کنید. اینکه شخص مقابل می‌خواهد تکبر و تفاخر کند و دست کم به شما بفهماند که از شما برتر است و هدف از این کارها همین برتری‌طلبی است و دیگر هیچ.

اما اگر انسان خود را متواضع و فروتن ساخت و گذشت و بزرگواری نشانه ای از درون آرام وی شد، قدرت مطبوع و برتر خود را در وجودی از نوع خودش می‌یابد. از همان وجودی که حیات با زوال انسان از حیات بی‌زوال اوست. همان وجودی که عقل ناقص انسان از عقل کامل اوست. همان وجودی که قدرت محدود انسان از قدرت نامحدود اوست. برقراری این ارتباط و گذشتن از سد منیت سخت است. اگر انسان بتواند از حصار منیت عبور کند، به دریای بی‌انتهای نور می‌رسد. به جایی که روشنایی و امید است و در آنجا یاس جایگاهی ندارد. در آنجا دیگر انسان ضعفی ندارد که به خاطر آن به جاه‌طلبی نیاز داشته باشد، دیگر انسان پشت دیوار منیت، حقیر نیست، تا بزرگی خود را به رخ دیگران بکشد. انسان با وصل به کانون معرفت و احسان، دیگر نیازی به تعریف و تحسین دیگران ندارد. خود محدود انسان در وجود بی‌نهایت، جزیی از بی‌نهایت، بلکه خود بی‌نهایت می‌شود. پس دیگر منتظر نیست تا همنوعان از او به بزرگی یاد کنند. بلکه خود او خود عین بزرگی است.

برای رهیدن از اسارت منیت، باید از خود آغاز کرد. وقتی خودمان را نشناسیم و آن را تعریف نکنیم، به دیگران سرگرم می‌شویم. غفلت از خود موجب اذیت و ظلم به دیگران است. اینکه این‌گونه سخن می‌گوییم و این گونه رفتار می‌کنیم، به خاطر این است که خود را فراموش کرده‌ایم و تا خود را نشناسیم و نسازیم، نمی‌توانیم بر خانواده و محیط اطراف خود، تأثیر مثبت و مطلوب داشته باشیم. علت همه بدبختی‌های خانوادگی و اجتماعی، غفلت از خود و درگیر شدن با دیگران است.

احمد اسماعیل تبار