قانون جدید آمریکایی‌ ها، کدام بندهای برجام را نقض کرده است؟

رئیس‌جمهور آمریکا قانون محدودیت تردد به خاک این کشور را که در لایحه بودجه ۲۰۱۶ این کشور بوده، امضا کرد. این قانون درباره شهروندان ۳۸ کشور دوست آمریکا وضع شده است و در واقع آنها را مخاطب قرار داده است به‌گونه‌ای که براساس این قانون در صورتی که شهروندان این ۳۸ کشور- که مهم‌ترین کشورهای اروپایی در شمار آنها هستند- به ایران، عراق، سوریه یا سودان سفر کنند تا ۵ سال امتیاز ورود به خاک آمریکا بدون تهیه ویزا را از دست خواهند داد! آمریکا در حال حاضر به ۳۸ کشور دوست خود این امتیاز را داده است تا شهروندان آنها بدون تهیه ویزا تا ۹۰ روز در خاک ایالات متحده حضور داشته باشند. با این حال با امضای این قانون، اکنون آنها در صورت سفر به ایران، عراق، سوریه یا سودان از این امتیاز محروم شده و برای سفر به خاک آمریکا باید ویزا تهیه کنند! 

این قانون از یک سو بندهای ۲۶ و ۲۹ برجام را به صورت آشکار نقض می‌کند و از سوی دیگر ۲ آسیب جدی به حوزه اقتصاد ایران وارد می‌کند:

۱- باعث اعمال محدودیت‌ها در سرمایه‌گذاری در ایران می‌شود به نوعی که ریسک سرمایه‌گذاری اروپا به همراه کره‌جنوبی و ژاپن در ایران را بشدت افزایش می‌دهد.

۲- تقریبا صنعت توریسم در ایران را به مرز ورشکستگی می‌کشاند چراکه از توریست‌های اروپایی، ژاپنی و کره‌ای انتظار نمی‌رود به خاطر حضور در ایران، از سیاحت ۹۰ روزه در آمریکا چشم‌پوشی کنند!

امضای این قانون توسط اوباما نشان داد عزم آمریکا بر ادامه رویکرد خصمانه علیه ایران است و آمریکا به هیچ عنوان تمایل ندارد شرایط اقتصادی ایران به دوران قبل از تحریم‌ها بازگردد. این اقدام اوباما بی‌توجهی آشکار به برجام و همانگونه که گفته شد نقض صریح آن بود با این حال اما در ایران، مسؤولان وزارت امور خارجه در حال توجیه هستند! آنها که ابتدا اعلام کردند این اقدام خلاف برجام است و ایران به کمیسیون مشترک شکایت خواهد برد اما به مرور سناریوی مهار افکار عمومی ایران با نامه کری به ظریف کلید خورد.

بعدازظهر روز یکشنبه وزارت امور خارجه متن نامه‌ای را به برخی خبرگزاری‌ها داد که گفته می‌شود نامه جان کری به جواد ظریف است. کری در این نامه گفته است ما به تعهداتمان در برجام پایبند هستیم و با برخی تمهیدات مانند مجوزهای تجارت ۱۰ساله می‌توانیم این مصوبه را تاحدودی کنترل کنیم! 

سخنگوی وزارت امور خارجه یعنی حسین جابرانصاری نیز در توضیح این نامه از مذاکرات ۱۰ روزه نمایندگان ایران و اروپا بر سر این لایجه خبر داد و همچنین اعلام شد جواد ظریف و جان کری در نیویورک درباره این مصوبه مذاکره و به تفاهم رسیده‌اند! به عبارتی پس از توافق ظریف و کری، اوباما این مصوبه را امضا کرد! معنی دقیق‌تر این ماجرا این است که ظریف و کری درباره چگونگی نقض برجام و اعمال تحریم جدید علیه ایران به توافق رسیدند! 

پس از انتشار این اخبار، روند توجیه، ادامه یافت به گونه‌ای که عباس عراقچی به نقض برجام و تحریم جدید واکنش نشان داد و درحالی که به خاطر نقض برجام توسط این مصوبه، همه در انتظار واکنش عزتمندانه ایران بودند؛ او صورت مساله را عوض کرد! 

درحالی که مصوبه محدودیت تردد به آمریکا با امضای اوباما به قانون تبدیل شده است، عراقچی درباره اجرایی شدن آن تشکیک کرد! سپس تلاش کرد توجهات را از مصوبه خلاف برجام به نامه کری منتقل کند! 

عراقچی گفت: «این قانون اگر اجرایی شود تقاضای خود را به کمیسیون مشترک ارائه خواهیم کرد؛ برای نقض برجام در این قانون. البته وزیر خارجه آمریکا به دکتر ظریف نامه ارسال و اعلام کرده این قانون به نحوی اجرا خواهد شد که مانع همکاری‌های اقتصادی و اجرای برجام نشود.» 

این اظهارات عراقچی این نگرانی را ایجاد کرد که در ایران اراده‌ای برای چشم‌پوشی از نقض برجام وجود نداشته باشد. متاسفانه اظهارات دیروز عراقچی درباره نقض برجام توسط آمریکایی‌ها نگرانی‌ها را افزایش داد. او در اظهارنظری حیرت‌انگیز مصوبه قانونی آمریکا برای افزایش تحریم‌ها علیه ایران را نادیده و نامه جان کری به جواد ظریف را دارای وجاهتی فراتر از قانون رسمی آمریکا دانست! 

رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در مورد نامه وزیر خارجه آمریکا به وزیر امور خارجه ایران گفت: «این یک نامه معمولی نیست. امضای وزیر خارجه آمریکا را دارد و اجرای موفق برجام را تضمین کرده است.» 

به گزارش تسنیم، عراقچی که با بخش خبری ۱۴ صدا و سیما صحبت می‌کرد، تاکید کرد: «این نامه به امضای وزیر خارجه آمریکا رسیده که همچون نامه‌های با امضای رئیس هر دولت، دارای تعهد حقوقی و سیاسی برای آن کشور است.» 

معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه اظهار داشت: «این اطمینان برای ما به وجود آمده که اجرای قانون لغو روادید تاثیری بر اجرای برجام نمی‌گذارد، اگر تاثیر بگذارد مکانیزم‌هایی در این زمینه پیش‌بینی شده است.» 

عراقچی در پاسخ به این سوال که پیش از این گفته بود در صورت تصویب قانون مربوط به ویزا، ایران درخواست تشکیل کمیته مشترک برای بررسی نقض احتمالی برجام می‌کند، آیا این درخواست انجام شده یا نه و مراحل رسیدگی به درخواست ایران چطور خواهد بود، پاسخ داد: «ما الان در روزهای نزدیک به اجرایی شدن برجام هستیم. بسیاری از موارد جزئی، فنی و حقوقی توسط کارشناسان ما در حال نهایی شدن است و روزهای حساس و نفسگیری است.» 

وی اظهار داشت: «از آن سو، کسانی که مخالف برجام بودند و از روز اول همه تلاش خود را در آمریکا و منطقه انجام دادند تا جلوی برجام را بگیرند طبعا بیکار نبودند و نیستند.» 

عراقچی گفت: «آخرین تلاشی که انجام دادند این بود که در قانون بودجه سال ۲۰۱۶ آمریکا، بند و اصلاحیه‌ای را برای قانون لغو روادیدی که آمریکا با ۳۸ کشور داشت، مطرح و تلاش کردند اجرای برجام را تحت تاثیر قرار دهند.»

رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام افزود: «آقای کری وزیر خارجه آمریکا دیروز نامه‌ای به دکتر ظریف نوشت. این نامه از سوی وزیر خارجه آمریکا یک تعهد حقوقی به شمار می‌رود. آقای کری در این نامه اطمینان داده دولت آمریکا قانون مربوط به لغو روادید را به گونه‌ای اجرا خواهد کرد که هیچ تاثیری بر اجرای موفق برجام نگذارد.» 

معاون وزیر امور خارجه ادامه داد: «آنچه برای ما مهم است این است که برجام در مرحله اجرا با هیچگونه خدشه و صدمه‌ای مواجه نشود، آقای کری این تضمین را به عنوان وزیر خارجه آمریکا به صورت کتبی با امضای رسمی داده است.» 

عراقچی تصریح کرد: «به اعتقاد ما اکنون این اطمینان به وجود آمده که اجرای قانون لغو روادید برای آمریکا، تاثیری بر اجرای برجام نمی‌گذارد اما اگر در مرحله عملیاتی شدن و اجرا تاثیر بگذارد، مکانیزم‌هایی در داخل برجام پیش‌بینی شده است. کمیسیون مشترک وجود دارد که می‌توانیم به آن مراجعه کنیم.» 

معاون وزیر خارجه ادامه داد: «اما این مانند هر خلاف دیگری که ممکن است ۱+۵ و آمریکایی‌ها انجام دهند در آینده مسیر خود را دارد و ما طی خواهیم کرد».

آقای عراقچی! دقت کن

حقیقتا به این اظهارات آقای عراقچی چه می‌توان گفت؟! رئیس‌جمهور آمریکا برخلاف برجام، تحریم‌های جدید علیه ایران را تایید کرده است! صنعت گردشگری در مرز ورشکستگی قرار گرفته است! سرمایه‌گذاری قطب‌های اقتصادی آسیا و اروپا در ایران با محدودیت مواجه شده است و این نشان می‌دهد آمریکا تلاش می‌کند محدودیت‌ها در دوران پسابرجام نیز حفظ شود! در چنین شرایطی دستگاه وزارت امور خارجه ایران که برجام دستپخت آنهاست، چه باید بکنند؟ باید موضع ملی گرفته و برای جلوگیری از اجرای این قانون، تعهدات خود در برجام را معلق نگه داشته و کار را به کمیسیون مشترک برجام بکشانند یا براساس مواضع غیرملی، تحریم جدید آمریکا را توجیه کرده و در اقدامی محیرالعقول که تنها از عهده آقای عراقچی بر می‌آید، قانون رسمی ایالات متحده را ضعیف‌تر از نامه جان کری به جواد ظریف بدانند؟!