بسته پیشنهادی برای مسافرت نوروزی

بوشهر؛ دریا موجه کاکا …

 سال ۱۳۸۱ که تحریف نام خلیج فارس ابعاد بیشتری گرفت و برخی گستاخانه تلاش کردند “فارس” را از انتهای نام این خلیج نیلگون بردارند کسانی برای صیانت از نام خلیج فارس راهکارهایی دادند از آن جمله اینکه استان بوشهر به استان خلیج فارس تغییر نام پیدا کند. اما این پیشنهادها همواره با مخالفت بعضی نمایندگان و یا بعضی افراد روبه‌رو شد و این اتفاق نیفتاد و هنوز بوشهر، بوشهر مانده است.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید بنای بوشهر به اردشیر ساسانی نسبت داده شده و نام اصلی آن «رام اردشیر» بوده‌است. گفته می‌شود که «رام اردشیر» به مرور زمان به «ریشهر» تبدیل شد و به نظر می‌رسد که بوشهر تحریف شده ریشهر- همان شهر قدیمی است، البته نام بوشهر در کتاب‌ها و اسناد تاریخی، تحت نام‌های مختلف دیگری نظیر «ابوشهر»، «لیان» هم به ثبت رسیده‌است. استانی که خیلی ها را یاد دلیران تنگستان و مبارزات آنها می اندازد. بوشهر با دو شهر مرسین ترکیه و حیدرآباد هند خواهر خوانده است.

استان بوشهر  هفدهمین استان بزرگ کشور به لحاظ مساحت می شود، یک بندر آرام و دنج که پر است از خاطرات خوب گردشگران و بومی های محلی که هنوز با لنج ها و تورهای ماهگیری در پی رزق و روزی به دریا می زنند و شاید وقتی سوار دوچرخه می شوند بخوانند:

– کاکا دریاجه موجه کاکا!

اگرچه آنها به خاطر صنعت صیادی شهر دارند اما در چند سال اخیر نام بوشهر به خاطر وجود ذخایر نفت و گاز (پارس جنوبی و شمالی)و همینطور وجود نیروگاه هسته‌ای در گوشه گوشه دنیا شنیده شده است، بوشهر را پایتخت انرژی ایران لقب داده اند که برازنده آن است.

استان بوشهر از شمال به قسمتی از استان خوزستان و استان کهگیلویه و بویراحمد، از شرق به استان فارس، از جنوب و غرب به خلیج فارس و از جنوب شرق به قسمتی از استان هرمزگان محدود است. از آداب و سنن خاص بوشهری های شاید بتوان به سبک خاص و مشهورشان در سینه زنی و سوگواری باشد که یکی از مهم ترین کانون‌های عزاداری عاشورای حسینی در ایران محسوب می‌شودو همه ساله پذیرای گردشگران بسیاری از اقصی نقاط ایران در ماه‌های محرم و صفرمی باشد. دسته‌های سینه‌زنی از دایره‌های متفاوتی تشکیل شده و سبک و سیاق خاص خودش را دارد به طوری که از دور کُند شروع و به دور تند ختم می‌شود. نوحه‌هایی که در مراسم عزاداری خوانده می‌شود باید با حرکات دست و پا همخوانی داشته باشد از این رو افراد مجرب، حلقه‌هایی درونی دسته‌های سینه‌زنی را تشکیل داده که شکلی منحصر به فرد دارد و بیشتر از اشعار غزل در آنها استفاده می‌شود، لذا اشعار نوحه نیز باید بر اساس دستگاه چهارگاه باشد. در پایان مراسم سینه‌زنی که برخی آن را «یزله» و یا «حیدری» می‌نامند که ریتم تندی دارد و جوانان با شرکت در آن، احساسات خود را تخلیه می‌کنند. در این مراسم، افراد با گرفتن کمر یکدیگر، همگی در یک ستون قرار گرفته و سعی می‌کنند حرکاتی شورانگیز داشته باشند. مراسم سینه‌زنی در بوشهر بر عکس تمام شهرهای ایران که در آن مردم به صورت دسته‌جمعی در خیابان‌ها حضور دارند بیشتر در مساجد متمرکز است.

در برخی از اسناد ترکیب جمعیتی و نژآدی این استان فوق العاده جالب و قابل توجه معرفی شده است،مردم استان بوشهر از نظر نژادی اختلاطی از نژاد آريايی، سامی، افريقايی و نژاد خاصی كه اصطلاحا” به بوشهری معروف است، هستند. پيش از ورود و استقرار آريایيان در بوشهر، نژادهادی بومی در اين منطقه می زيسته اند و مداركی كه از عصرحجر و برنز (مفرغ ) باقی مانده بر اين قضيه گــواهی می دهد كه علاوه بر نژاد مديترانه ای نژادهای ديگر مانند:دراويدی ، سياه پوست، سامی، عيلامی و عرب نیز در این سرزمين سكونت داشته اند. موسيقی استان بوشهر از قدمت طولانی برخوردار بوده و استعداد لازم برای تبديل شدن به يک قطب موسيقی را دارد. با توجه به اشتياق جامعه هنری داخلی و خارجی به شناخت ملودی های اصيل و بكر بومی و سازهای سنتی، از اين هنر می توان در برنامه ريزی توريسم استفاده های شايانی کرد. به علت موقعيت بندری، ساحلی و شرجی بودن هوا در استان بوشهر؛ بيش تر مردم از لباس های نخی و سفید استفاده می كنند. لباس های محلی اهالی استان بوشهر نیز یکی از مهم ترین جاذبه های فرهنگی این منطقه به شمار می رود که در بین گردشگران از جاذبه های خاص خود برخوردار است.

برای دیدن استانی که تاریخ کهن، اقوام گوناگون و البته جزایر بسیار دیدنی دارد ممکن است وقت کم بیاورید اما قطعاً جای دیدنی کم نمی آورید! هر کدام از شهرستان های بوشهر، تنگستان، دشتستان، دشتی، دیر، دیلم، کنگان و گناوه ارزش آن را دارد که چند روز وقت بگذارید و در این هوای مطبوع بهاری از بودن کنارشان لذت ببرید.

چشمه آب گرم نیلو و چشمه آب گرم گنویه، جزیره جزیره خارگ که در نزدیکی شهرستان گناوه،  مساجد، کلیساها و عمارت‌های و قلعه هایی دارد که قطعاً شما را ساعت ها به خود مشغول کرده است، تپه‌های تاریخی زیادی از جمله تل خندق با معماری مربوط به دوره ساسانی و تل مرو واقع در نزدیکی کاخ هخامنشی، کاخ کوروش مربوط به دوره کوروش (بنیان‌گذار سلسله هخامنشی) و کاخ سنگ سیاه، گوردختر – که گفته می شود آرامگاه دختر یا خواهر کوروش استرا نمی شود ندید. 

اگر در سفر فرصت دیدن فیلم و سریال ندارید کافیست از خانه رییس علی دلواری در شهرستان تنگستان دیدن کنید تا یاد سریال دلیران تنگستان و مظلومیت آنها بیفتید. راستی! حیف است که تا بوشهر بیایید و از قلعه هایش دیدن نکنید، از هر کس بپرسید شما را به قلعه خورموج و قلعه محمد خان دشتی و قلعه هلندی ها راهنمایی خواهد کرد.

اگر به کیش نمی روید پیشنهاد می کنیم از پارک ملی دریایی نایبند که که دارای مجتمع‌های مرجانی، علفهای دریایی، خورهای متعدد، جنگلهای حرا، سواحل ماسه‌ای زیبا، سواحل صخره‌ای و درختان کهنسال انجیر معابد و پرندگان و حیوانات نادری چون جبیر و جیرفتی دیدن کنید.  البته باید چیزی بیشتر از ۳۰۰کیلومتر از بوشهر برای دیدن این محل دور شوید.

اگر دلتان دیدن دریای زلال و ماسه های نرم و درخشان می خواهد لازم نیست بروید مالی یا کوالالامپور! بوشهر یک گزینه دلنشین و دلچسب است، وقتی به جزیره خارگ، جزیره خارگو، جزیره عباسک، جزیره ام الگرم و نخیلو، جزیره گرم، جزیره شیف و جزیره جنوبی( میر مهنا) و .. بروید حتماً این زیبایی ها را تصدیق خواهید کرد!

اما یک پدیده خاص در استان بوشهر گنبد نمکی دشتی در نزدیکی خورموج  است که از جمله زیباترین و تیپیک‌ترین گنبدهای نمکی ایران به شمار می رود،  کوه نمکی و غارهای موجود در این کوهستان همگی از بلورهای فوق‌العاده عجیب و غریب نمک و بی‌نظیر در ایران و حتی کویر است. اگر به این گنبدهای نمکی رفتید لطفاً آشغال نریزید! همین!

برای استان های ساحلی همیشه یکی از بهترین پیشنهادها غذای دریایی است. یعنی آنها یاد گرفته اند که چطور از این نعمت بزرگ خدا استفاده کنند، برای مثال بوشهری ها لخ لخ ماهی یا می یَدُم که نوعی دمپخت ماهی است را خیلی خوشمزه می پزند. این غذا که برنج، ماهی، پیاز، سیر، شوید/ گشنیز و نمک و فلفل و ادویه درست می شود حسابی طرفدار دارد. قیمه بوشهری با شکر پلو، کماچ، فلافل، گمنه یا للک، کباب ماهی شیر، قلیه ماهی جنوبی، ماهی سوخاری با باقالی ماهی نشا، دال عدس، پلومیگو به روش بوشهری، رنگینک و …. همه از دیگر غذاهای این استان هستند که حسابی شما را سرحال خواهند آورد. 

اما حتماً نان محلی بوشهری را هم به دندان بزنید! این نان که به دلیل گرد بودن به گرده معروف شده در بین مردم بوشهر بسیار طرفدار داردو بسیار خوش طعم است. مواد متشکله این نان عبارت است از: آرد، آب-نمک-کنچد-روغن-شکرومایع خمیر

اگر چه باید آن را با دستپخت خود بوشهری ها خورد اما اگر دوست دارید طرز تهیه را بدانید، ما خسیس نیستیم! :مایع خمیر را با آب گرم مخلوط کرده وبعد اردونمک وآب ولرم مخلوط می کنیم بعد مایع خمیر را اضاف کرده وبا هم مخلوط می کنیم تاخمیر بدست آید. خمیر را در جای گرم گذاشته بعد از ۳ساعت آماده پخت می شود. خمیر را به تکه های کوچک جدا کرده وبا دست پهن می کنند ومقداری کنچد وروغن وشکر روی آن می ریزند وبه نتور می زنند بعد از چند دقیقه نان ما آماده است. نوش جان!

دست خالی از بوشهر بیرون نزنید! مشهورترین سوغات و محصول صنایع دستى استان بوشهر گبه و گلیم صادراتى است که در مناطق وسیعى از شهرستان‌هاى استان رواج دارد. مهمترین مراکز گبه بافى در استان بوشهر عبارتند از: روستاهاى شول، کمالى، بهمنیارى، محمدصالحى، عباسى، فخرآورى، کلر و چهار روستایى از توابع شهرستان گناوه، اگر اهل خرید این محصولات هستید قیمت ها اینجا واقعاً مناسب است. پس از آن باید از عباى شترى بوشهر نام برد که در نوع خود منحصر به فرد می‌باشد و امروزه به مقدار بسیار محدودى تولید می‌گردد. گرگوربافى، حصیربافى، سفال و سرامیک از دیگر صنایع دستى استان بوشهر هستند.  خبر خوب برای آنها که دنبال سوغاتی های خوشمزه هستند این است که خرما، حلوای مسقطی، ارده، حلوا راشی، حلوای سنگک، خارک پخته، انواع ماهی و میگو را در بهترین کیفیت می توانند اینجا پیدا کنند.

 عروسک ها و کالاهایی تزئینی صدفی و انواع حصیرها و سبد های بافته شده از برگ درخت نخل از سوغاتی های استان بوشهر می باشد که می توانید خریداری کنید. خرید از این استان و هر استان دیگر باعث کمک به تولیدکنندگان زحمتکشی می شود که در نقاط دور و نزدیک هنوز چراغ هنرهای سنتی را روشن نگه می دارند.

شاید برای استانی که رئیسعلی دلاوری را در دامن خود پرورانده است همین کفایت کند. مردی که نتوانست در مقابل تجاوز و ظلم بیگانه سر تسلیم خم کند، اسلحه برداشت و مبارزه کرد و جان بر سر هدفی که به آن اعتقاد داشت نهاد. اما با چند تن از مشاهیر بوشهر آشنا شوید:

دین: آیت الله عبدالنبی نمازی، آیت الله صفایی بوشهری، آیت الله سید عبدالله مجتهد بلادی بوشهری

قهرمان: رئیسعلی دلواری

شهدا: شهید صادق گنجی، شهید ابوتراب عاشوری

ادبیات و شعر: منوچهر آتشی، علی باباچاهی، دکتر جعفر حمیدی

مداح: جهانبخش کردی زاده

گویش بوشهری مجموعه‌ای از لهجه‌های زبان فارسی هستند، که تقریبا در سرتاسر استان بوشهر و بخشهایی از مناطق غربی استان فارس مانند لامرد و تراکمه و کنارتخته و خشت و مناطق جنوب غرب خوزستان مانند هندیجان و بندرماهشهر و نیز در کشور بحرین رایج است. این لهجه‌ها شباهت‌های زیادی با لهجه بندری، و نیز لری و بختیاری و لهجه کازرونی و لهجه آبادانی دارد.

این لهجه‌ها عبارتند از بوشهری مرکزی (رایج در شهرستان بوشهر)، تراکمه‌ای، آبدانی (مربوط به منطقهٔ آبدان)، کنگانی، جمی، تنگستانی، دشتی، دشتستانی، دیلمی، گناوه‌ای و ماهشهری – هندیجانی است. لهجه‌ها در روستاها بیشتر از شهرها متنوع می‌باشند برای همین فوق العاده متنوع و زیباست. اما در تلفظ کلمات باید دقت کرد، چون کوچکترین اشتباه یعنی یک کلمه دیگر! با یکبار سفر کردن و چند کلمه را تکرار کردند فکر نکنید به گویش بوشهری مسلط شده اید!

آنها قواعد زبانی خودشان را هم دارند، مثلاً برای منفی کردن مانند فارسی معیار از نه استفاده می‌شود که در افعال ترکیبی یا اسنادی این نشانه منفی ساز پیش از مسند قرار می‌گیرد:

من بلد نیستم =  مو نه بلدم: mo na baladom

ما اهل تهران نیستیم= ما نه مال تهرونیم: ma na mâl tehrunim