مقدمه

ارتباط و صحبت کردن با کودکان موضوع بااهمیتی است که درباره آن مطالعات زیادی صورت گرفته و بسیاری از علاقه‌ندان به مسائل اجتماعی در این مورد نظریاتی ابراز داشته‌اند. برخی از این نظریات جنبه تئوری دارد و چندان مفید و قابل استفاده نیست. یکی از روانشناسان برای اینکه این موضوع با واقع‌بینی و استفاده از تجربیات دیگران توأم باشد، با گروه زیادی از والدین به تبادل نظر پرداخت و از آموزگاران بسیاری که بیش از دیگران با کودکان در تماس هستند،‌ در این باره نظرخواهی نمود. او از این اقدامات و مطالعات خود چنین برداشت کرد که برای برقراری ارتباط بهتر با بچه‌ها و چگونگی صحبت کردن با آنان عمل به شش توصیه‌ی زیر مفید خواهدبود.

آداب صحبت کردن با کودکان

خودداری از گفته های طولانی

برخی والدین به قدری در نصیحت کردن و تشریح نظریات خود افراط می‌کنند که از حوصله کودک خارج است. بچه چون نمی‌تواند همه گفته ها را کاملاً درک کند، ساکت می‌ماند و حالت کم‌اعتنایی به خود می‌گیرد. جملاتی مانند «من وقتی بچه بودم چنین و چنان می‌کردم» یا «وقتی بزرگ شدی متوجه نصایح من خواهی‌شد» برای او خسته‌کننده و ناخوشایند است و موجب آزردگی‌اش می‌شود. بهتر است با سادگی و اختصار با آنان صحبت کرد و مطالب را طوری بیان نمود که مناسب با سن و درخور فهم‌شان باشد. اگر توصیه‌ها و راهنمایی‌ها با ذکر حوادث عبرت‌آموز مانند تصادف اتومبیل یا وقایعی که بر اثر بی‌مبالاتی اتفاق افتاده باشد،‌ می‌تواند بطور غیرمستقیم کودک را با مسائل مربوط به زندگی آشنا کند و توجه و مراقبت در کارها را به او یاد بدهد.

هنگام عصبانیت با کودک حرف نزنید

در مواقعی که عصبانی هستید، ممکن است طوری با بچه حرف بزنید که او را ناراحت کنید و بعداً هم پشیمان بشوید. هتر است در این مواقع خود را کنترل نمایید و چنانچه می‌خواهید مطلبی را به او بگویید، به وقت دیگر موکول کنید.

به گفته‌های آنها گوش بدهید

گوش‌دادن به حرف‌های کودکان نشانه‌ی توجه به شخصیت آنهاست. به آنها یاد بدهید که به گفته‌های دیگران کاملاً توجه نمایند و حرف کسی را قطع نکنند. می‌توانید با توضیح‌خواستن درباره برخی از گفته‌های آنها این توجه را نشان دهید و وادارشان کنید که درباره سخنان خود فکر کنند و اشتباهات خود را برطرف سازند.

در مواقع مناسب صحبت کنید

درک اینکه در چه موقعیتهایی بهتر است با کودکان صحبت کرد و گفتگو کرد، اهمیت دارد. بهترین فرصتها از نظر گروه زیادی از والدین هنگام غذاخوردن دسته‌جمعی و یا موقعی است که کودک به بستر می‌رود. می‌توانید مدتی قبل از به خواب رفتن کودک از او پرسید که بهترین تفریح یا جالب‌ترین مسأله‌ی امروز برای او چه بوده است؟ این پرسش‌ها او را به اندیشیدن وا می‌دارد و خوبی و بدی امور را بهتر تشخیص می‌دهد گفتگو هنگام صرو غذا هم سودمند است. جراکه به همه از جمله کدکان فرصت صحبت‌ کردن داده می‌شود. گفتگوها برایشان آموزنده خواهدبود.

سخنان محبت‌آمیز

بهترین خانواده ها کسانی هستند که افراد، با محبت و مهربانی صحبت می‌کنند. مهربانی و محبت مانع از آن می‌شود که اختلاف و خشونت به وجود بیاید و افراد را در مقابل هم قرار دهد. برخی از والدین فکر می‌کنند که چون فرزندان آنان می‌دانند که پدر و مادر دوستشان دارند،‌ ابراز محبت دیگر لزومی ندارد. درحالی که گفته های محبت‌آمیز در روحیه‌ی بچه‌ها آثار زیادی دارد و محیط خانه را با شادی و صمیمیت توأم می‌سازد.

برای عقاید کودک ارزش قائل شوید

پدر و مادر خوب نظم و ترتیب لازم را در خانه برقرار می‌کنند و حتی در برخی موارد بر خلاف نظر فرزندان، آن را اجرا می‌کنند. اما این امر نباید موجب بی‌اعتنایی به نظر کودکان باشد. باید با بحث و استدلال با آنان برخورد کرد و تا حد امکان توافق آنان را جلب نمود. توجه به نظر و خواسته‌های کودکان دو نتیجه‌ی مهم دارد: یکی آنکه اگر مسأله‌ای برای آنان توضیح داده شود، تصمیمات پدر و مادر را بیشتر با رضایت قبول می‌کنند. دیگر اینکه احساس می‌کنند که در امور خانه سهمی دارند و باارزش به حساب می‌آیند.

در مواقع مناسب تشکیل جلسه مشاوره و نظرخواهی از افراد خانواده من جمله بچه‌ها آنان را به مشورت‌کردن عادت می‌دهد و راه صحیح تصمیم‌گیری‌ها را به آنها می‌آموزد.

البته اداره‌ خانواده مستلزم آن است که والدین گاهی تصمیمات لازم را اتخاذ کنند و به مورد اجرا گذارند؛ ولی از نظر کلی هرچه بیشتر با کودکان در تماس بوده و با آنان گفتگو داشته باشند، بهتر خواهدبود و محبت آنان بیشتر خواهدشد.

ترجمه از : محمدتقی صالحی