چند نکته ضروری در خصوص بازی بچه‌ها

گاهی بازی بچه‌ها از نگاه بزرگ‌ترها کم‌اهمیت تلقی می‌گردد. ولی همین فعالیت برای کودکان بسیار حائز اهمیت و ارزش بوده و آنها بازی‌های خود را با نگاه دیگری می‌بینند. بازی از ضروریات زندگی کودک به حساب آمده و در رشد ذهنی و جسمی آن تأثیر ویژه‌ای دارد. بازی تنها راه برای سرگرم کردن و پرکردن اوقات کودکان نیست، بلکه نیازی اساسی برای آماده شدن آنان جهت ورود به دنیای بزرگسالان است.

بازی فعالیتی است که به منظور لذت‌بردن از آن انجام می‌شود. اما همین فعالیت نه تنها برای حرکت اندام‌های گوناگون بدن، پرورش عضلات و صرف انرژی اضافی که عدم مصرف آن حساسیت و عصبانیت‌هایی را در پی خواهد داشت ضروری است، بلکه کمکی مؤثر برای کودکان در شناخت محیط و تسلط بر آن خواهدبود. کودک بدون بازی، به خصوص بازی با کودکان دیگر، خودخواه و خودبین و خودرأی می‌شود. او از طریق بازی شیوه روابط اجتماعی با بیگانگان و حل مسائل و مشکلات ناشی از آن را فرا می‌گیرد. بازیهایی که گروهی هستند به کودک می‌آموزد که باید در برابر کمک دیگران پاسخ‌گو باشد و محبت آنان را به هر وسیله ممکن، قدر شناسد. از سوی دیگر کودک از طریق بازی‌های گروهی، بردباری به هنگام شکست و خشنودی و فروتنی را به هنگام پیروزی فرا می‌گیرد. نقش‌های مختلفی که کودک در بازی‌های گوناگون به عهده می‌گیرد وی را یاری می‌دهد تا به تدریج نقش مناسب را برای ایجاد مطلوب‌ترین رابطه با دیگران بیابد. او شیوه مشارکت و مبادلات و رعایت حقوق دیگران را از طریق بازی می‌آموزد.

بسیاری از بازی‌های کودکان در حقیقت تقلیدی از فعالیت‌های بزرگسالان است. آنها در بازی‌های خود به تکرار فعالیت‌های بزرگسالان می‌پردازند. از آنجایی که فعالیت بزرگسالان در نخستین نهاد جامعه یعنی خانواده تقریباً شکل یکسانی دارد، بازی کودکان نیز شباهت فراوانی به یکدیگر دارند. با افزایش سن، بخش عمده این بازی‌ها تقلیدی از بازی‌های کودکان بزرگ‌تر می‌شود. بازی کودکان تنها به اینجا ختم نمی‌شود. خواندن داستان‌های کوتاه، دیدن تئاتر، فیلم‌های مناسب، رفتن به پارک، موزه، میهمانی، مدرسه و خلاصه رفتن به جامعه و ورود به نهادهای مختلف در آن نه تنها برای کودکان مفید است بلکه دامنه اطلاعات آنها را گسترش داده و دید وسیع‌تری را به آنها می‌بخشد. خلاصه اینکه بازی لذت است. رابطه است و پیروزی و شکست است. درمان است و در مجموع آموزش اولیه و بنیادی، شیوه زندگی و یافتن جایگاه خود در محیط است.

همان طوری که اشاره شد بازی از ضروریات زندگی کودک بوده و در رشد ذهنی و جسمی کودک تأثیر ویژه‌ای دارد. لذا وسایلی که برای بازی کودکان انتخاب می‌شوند می‌بایست واجد خصوصیات و شرایطی باشند تا اهداف شما را از بازی کودک برآورده ساخته و برای او مفید باشد. در انتخاب اسباب‌بازی و نوع بازی در نظر داشتن عوامل متعددی ضروری است که در مطالب بعدی به آنها اشاره خواهیم کرد.

مترجم : رضا شاهی‌فر