زبان انگلیسی و سیاست نابخردانه آموزش و پرورش

نظام آموزش زبان انگلیسی در مدارس ایران، عقب افتاده ترین و ناکارآمدترین شکل ممکن را برای آموزش دانش آموزان به کار می گیرد و با تأکید صرف بر گرامرمحوری، نهایتاً فارغ التحصیلانی را تحویل جامعه می دهد که نه می توانند به انگلیسی حرف بزنند، نه بنویسند ، نه بخوانند و نه حتی بتوانند یک فیلم انگلیسی را تماشا کنند و متوجه شوند! انگلیسی مدارس، فقط به درد تست زدن می خورد تا دانش آموزان در کنکور رتبه بهتری کسب کنند و دیگر هیچ: یک اتلاف وقت و سرمایه به معنای واقعی کلمه!
اخیراً یک مقام مسؤول در وزارت آموزش و پرورش گفته: برگزاری کلاس های آموزش زبان خارجی به صورت فوق برنامه در مدارس دوره ابتدایی ممنوع است.

در این باره نکاتی چند قابل تأمل است:

۱ – مسؤولان محترم وزارت آموزش و پرورش که در اندیشه ایجاد محدودیت های آموزشی برای زبان های خارجی هستند، بهتر است این بار کمی چشمان شان را بگشایند و هزاران مؤسسه آموزشی زبان های خارجی را در کشور ببینند تا بدانند که یادگیری زبان، یکی از نیازهای آموزشی این کشور است و آموزش و پرورش، “باید” به این نیاز آموزشی پاسخ دهد.
مسؤولان این وزارتخانه لابد متوجه این امر بدیهی هستند که کار دولت، خدمتگزاری به مردم است و باید ببینید که مردم چه می خواهند تا آن را برآورده کنند نه این که برای مردم تعیین تکلیف و محدودیت نمایند.

اکثریت مردم ایران، تمایل جدی دارند که فرزندان شان یک زبان خارجی و ترجیحاً “انگلیسی” یاد بگیرند و این ، “وظیفه مسلّم” وزارت آموزش و پرورش است که ساز و کار اجرایی کردن این مطالبه عیان را فراهم کند.

شاید گفته شود که بعد از پایان دوران ۶ ساله دبستان، زبان انگلیسی در مدارس آموزش داده می شود و این همان پاسخگویی به مطالبه مردم است.زبان انگلیسی و سیاست نابخردانه آموزش و پرورش!
اما واقعیت این است که نظام آموزش زبان انگلیسی در مدارس ایران، عقب افتاده ترین و ناکارآمدترین شکل ممکن را برای آموزش دانش آموزان به کار می گیرد و با تأکید صرف بر گرامرمحوری، نهایتاً فارغ التحصیلانی را تحویل جامعه می دهد که نه می توانند به انگلیسی حرف بزنند، نه بنویسند ، نه بخوانند و نه حتی بتوانند یک فیلم انگلیسی را تماشا کنند و متوجه شوند! انگلیسی مدارس، فقط به درد تست زدن می خورد تا دانش آموزان در کنکور رتبه بهتری کسب کنند و دیگر هیچ: “یک اتلاف وقت و سرمایه به معنای واقعی کلمه!”

وانگهی، بر اساس پژوهش ها، تردیدی وجود ندارد که بهترین سن برای یادگیری زبان دوم و سوم ، دوران کودکی است و حتی بعضاً سنین زیر مقطع ابتدایی نیز به عنوان دوره مناسب برای یادگیری زبان غیرمادری، عنوان می شود (+).
بنابر این، موکول کردن آموزش زبان خارجی به دوره دبیرستان، چیزی جز سوزاندن فرصت طلایی و تکرار نشدنی دوران کودکی نیست و آموزش و پرورش ، نه متهم، که “مجرم” این ماجراست.

وانگهی در دوران دبیرستان، زبان عربی هم آموزش داده می شود که این امر می تواند باعث ایجاد تداخل در آموزش دو زبان انگلیسی و عربی شود.

با توجه به این مباحث، وزارت آموزش و پرورش باید آموزش زبان انگلیسی را در دوره ابتدایی به طور رسمی آغاز کند و در عین حال، روش کنونی تدریس زبان را تغییر دهد و از روش های جدید که کارآمدی شان اثبات شده است، استفاده نماید.

۲ – بعضاً گفته می شود بگذارید هر کس که به زبان خارجی نیاز دارد ، همان موقع برود و یاد بگیرد. لذا لازم نیست که از دبستان آموزش زبان خارجی را آغاز کنیم چرا که شاید بسیاری از افراد، اساساً در عمرشان نیازی به آن نداشته باشند.
در پاسخ باید گفت که:
اولاً این پیشنهاد به معنی بر باد دادن فرصت بی بدیل اوایل زندگی برای آموزش زیان خارجی است.
ثانیاً زبان خارجی ، کالایی نیست که بتوان آن را فوراً تهیه کرد بلکه به فرایندی طولانی نیاز دارند.
ثالثاً نیاز به زبان انگلیسی، رو به گسترش است و کسی نمی تواند منکر این موضوع شود؛ وانگهی اگر بحث نیازهای آموزشی را به این شکل مطرح کنیم، باید بخش اعظم آموزش های مدرسه را تعطیل کنیم زیرا اکثر آموزه های آن، در زندگی به کار نمی آید.

۳ – نکته ای که برخی مخالفان آموزش زبان انگلیسی در مدارس ابتدایی به آن اشاره می کنند، این است که آموزش زبان انگلیسی محملی برای ورود فرهنگ غربی به کشور است.
اتفاقاً همین نگرانی آنها، دلیل موجهی برای آموزش زبان خارجی در مدارس است. هم اکنون مؤسسات و افراد مجاز و غیر مجاز متعددی در سراسر کشور به کودکان، زبان انگلیسی یاد می دهند و متون و کتبی که مورد استفاده قرار می دهند عمدتاً با فرهنگ ایرانی تطابق ندارد. اگر آموزش زبان انگلیسی در مدارس ابتدایی به صورت رسمی محقق شود، هم خانواده ها که به مدرسه اعتماد دارند، آسوده خاطر می شوند و نیازی به فرستادن فرزندان خود به این مؤسسه و آن مؤسسه نخواهند داشت و هم متون آموزشی همسو با فرهنگ ملی، تولید و عرضه می شود.

۴ – اگر در سال های گذشته، یادگیری زبان انگلیسی امری نه چندان لازم بود، امروز بی تردید یک الزام گریزناپذیر است. کشوری که می خواهد به طور جدی در مسیر رشد علمی قرار بگیرد، نمی تواند یادگیری زبان علم را – که انگلیسی است سر سری بگیرد. از سفرهای خارجی و خواندن بروشور یک کالای خارجی گرفته تا منوی تلفن های همراه و رایانه و اینترنت و … ، همه و همه یادآور نیاز مستمر ما به زبان انگلیسی در دوران جدید است.
کسی که انگلیسی نمی داند، درهای بخش عمده ای از دانش بشری که در هزاران کتاب و سایت وجود دارد به رویش بسته است. همین الان یک موضوع را در نظر بگیرید و ببینید چقدر متن بروز درباره آن به زبان فارسی وجود دارد و چند برابر آن به زبان انگلیسی ؛ حال بماند مباحث متعددی که اساساً متن فارسی درباره شان وجود ندارد.

نیاز به زبان انگلیسی، روز به روز تشدید می شود و محروم کردن کودکان ایرانی از آموختن این زبان، “ظلم آشکار” به آنها و آینده آنها و فردای کشور است.

۵ – محققان ثابت کرده اند که یادگیری زبان دوم ( حتی در سنین زیر سه سال) باعث تقویت توانمندی های مغزی افراد می شود ، انعطاف ذهنی را بیشتر می کند و عملکردهای شناختی را ارتقا می دهد و حتی باعث می شود در سنین کهنسالی، شانس ابتلای افراد به “آلزایمر” کاهش یابد. (+) (+)

با توجه به نکات فوق، اولاً ممنوعیت آموزش زبان های خارجی که از سوی برخی مسؤولان آموزش و پرورش اعلام شده، کاملاً نابخردانه است و انتظار می رود وزارت آموزش و پرورش با نگاه منطقی به آینده این موضوع را هر چه سریع تر اصلاح کند و ثانیاً به خانواده ها پیشنهاد جدی می شود، منتظر نظام کُند و تنبل نظام آموزشی رسمی نمانند و آموزش زبان انگلیسی به فرزندان شان را به عنوان یک سرمایه گذاری بی بدیل برای فرزندان خود در نظر بگیرند و در اولین فرصت، زمینه یادگیری زبان انگلیسی شان را فراهم کنند.
کسانی که انگلیسی نمی دانند، کافی است دقیقه ای به این بیندیشند که اگر زبان می دانستند، چه فرصت های بهتری در زندگی داشتند و ای بسا، سرنوشت شان هم به گونه ای دیگر رقم می خورد.

قطعاً فرزندان مان در آینده ، از این که به آموزش زبان شان اهتمام داشته ایم، قدردان ما خواهند بود.