آیت‌الله هاشمی؛ بازیگر یا ناظر؟

امسال، سال انتخابات است و در میان هَیاهو و هَروَله جناح‌های سیاسی برای تصاحب صندلی‌های سبزرنگ مجلس، ساختمان خیابان امام خمینی(ره) تهران اما تقریبا ساکت مانده است. جایی که قرار است در اسفندماه سال جاری، دور جدیدی از فعالیت عُلما در قالب مجلس خبرگان رهبری را به مدت ۸ سال میزبانی کند.

آنطور که از شواهد و قرائن پیداست، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی یکی از چهره‌هایی است که آهنگ مجلس خبرگان کرده. آخرین اقبال شخصی او در عرصه رقابت‌های سیاسی به انتخابات هیئت‌رئیسه خبرگان در آخرین ماه از سال ۸۷ بازمی‌گردد؛ آنجا که توانست با کسب ۵۱ رأی در مقابل ۲۶ رأی آیت‌الله محمد یزدی بر سَریر خبرگان رهبری تکیه بزند.

اما ۷ سال از آن ماجرا می‌گذرد و طبیعتا جورچین سیاست، دست‌ورزی جدیدی را می‌طلبد. حضور آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در میدان رقابت خبرگان، بایدها و نبایدهایی را انتظار می‌کشد که اجمالا در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

چرا آیت‌الله هاشمی رفسنجانی باید در انتخابات خبرگان شرکت کند؟

** آیت‌الله هاشمی در ۸ سال دوران ریاست محمود احمدی‌نژاد بر پاستور، اصلی‌ترین منتقد سیاست‌های اتخاذی از سوی کابینه “عدالت و مهرورزی” بود.

آیت الله هاشمیِ سال ۹۲ در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری، در حالی که دولت وقت در حل نوسانات شدید بازار سکه و ارز و تورم قریب به ۵۰ درصد عاجز مانده بود(به اذعان کارشناسان اقتصادی)، شیب انتقادهای خود علیه رئیس‌جمهور را تندتر کرد. این عملیات روانی منجر به بیشتر رصدشدن اندیشه‌های آیت الله هاشمی و نتیجتا پیروزی کاندیدای مورد حمایت وی یعنی حسن روحانی در انتخابات ۲۴ خرداد شد.

امروز با پیگیری مطبوعات متوجه می‌شویم که آیت الله هاشمی همچنان مایل است تا تنور انتقادهایش از دولت‌های نهم و دهم را داغ نگاه دارد تا از این مسیر بتواند اذهان عمومی را از ضعف دولت اعتدال مبنی بر حل رکود اقتصادی به سوی موضوع فرعی همچون “محمود احمدی‌نژاد” منحرف سازد چراکه می‌داند، میزان محبوبیت و موفقیت دولت روحانی در مقطع کنونی، رابطه تنگاتنگی با آینده سیاسی‌اش خواهد داشت.

مصادف‌شدن انتقادهای آیت الله هاشمی از دولتین نهم و دهم با برگزاری دادگاه‌های بابک زنجانی، تأثیر بالقوه‌ای در نائل‌شدن وی به تحلیل‌های سیاسی مزبور دارد.

** آیت‌الله هاشمی در لایه‌هایی از طیف روحانیت هوادارانی دارد. این هواداری در میان اصلاح‌طلبان پر‌شورتر است چراکه با وجود سایه رد صلاحیت‌های احتمالی برسر افراطیون تشکلی مثل مجمع روحانیون مبارز، به نظر می‎رسد چنین نهادی قطعا به سمت گزینه‌هایی خواهد رفت که احتمال ورود بی‌دغدغه‌شان به مجلس خبرگان بالا باشد.

همچنین آیت الله هاشمی از موسسان جامعه روحانیت مبارز تهران نیز هست و برخی اعضای این تشکل نظیر “غلامرضا مصباحی‌مقدم”، در گذشته استقبال خود را از حضور مجدد وی در جلسات شورای مرکزی جامعه روحانیت اعلام داشته‌اند.

چرا آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نباید در انتخابات خبرگان شرکت کند؟

** اسفند سال پیش بود که بار دیگر دوگانه آیت الله هاشمی – آیت الله یزدی بر سر کسب کرسی ریاست خبرگان به وجود آمد. این بار اما قرعه ریاست به نام آیت الله محمد یزدی خورد و او با استفاده از فرصت کنارکشیدن آیت‌الله محمد مومن، موفق به سبقت از آیت الله هاشمی شد. خیلی‌ها بر این باورند که باتوجه به شکست آیت الله هاشمی از آیت الله یزدی، فضای خبرگان چندان حضور رئیس مجمع تشخیص مصلحت را انتظار نمی‌کشد و مرد ۸۲ ساله سیاست ایران باید عطای رقابت را به لقایش ببخشد.

** عده‌ای بر این باورند که چون آیت الله هاشمی در سال ۹۲ نتوانست از فیلتر شورای نگهبان عبور کند، در اسفند ۹۴ نیز موفق به عبور از صافی نهاد نظارتی نخواهد بود. بر همین اساس، چند صباحی است که رسانه‌های طیف اصلاح‌طلب در کنار نام آیت‌الله هاشمی از حجت‌الاسلام سید حسن خمینی هم به عنوان گزینه متبوع خود جهت عرض اندام در جمع خبرگانی‌ها یاد می‌کنند تا چنانچه آیت‌الله هاشمی به هر دلیلی موفق به اخذ بلیط ورودی به پنجمین دور از شروع فعالیت فقهای خبرگان نشد، تولیت حرم حضرت امام(ره) بتواند مَشرَب اصلاح‌طلبی را در این مجموعه نمایندگی کند.

البته در این‌باره ذکر چند نکته قطعا خالی از لطف نخواهد بود:

اولا؛ در طول ۳۲ سالی که از عمر مجلس خبرگان رهبری می‌گذرد، این نهاد ارزشمند از گزند بازی‌های معمول و مرسوم سیاسی به دور مانده و واضح است که تلاش برخی جریانات من‌باب خوراندن سم سیاسی‌بازی به کام این مجلس، یقینا با هدفی جز تسویه‌حساب‌های شخصی انجام نشده است.

ثانیا؛ “سید حسن خمینی” تاکنون در هیچ تریبون رسمی، تعلق خاطرش به جریان خاصی را بروز نداده لذا چسباندن برچسب اصلاح‌طلبی به وی، به نوعی مصادره شخصیت “خمینی جوان” به عنوان فرد شناخته‌شده خاندان حضرت امام(ره) است.

ثالثا؛ سید حسن خمینی در هیچ تریبون رسمی، خبر کاندیداتوری‌اش در خبرگان رهبری را مسجل ندانسته و اظهارات اخیر وی مبنی بر اینکه “به هر چه مسئولیت باشد قطعا عمل خواهم کرد” نباید موجبات آب‌شدن قند ذوق‌زدگی در دل برخی‌ها را فراهم آورد چراکه از این عبارت کوتاهِ نوه حضرت امام(ره)، موضوعی مبنی بر حضور در گود رقابت استنباط نمی‌شود.

الغرض؛ آیت‌الله هاشمی رفسنجانی چهره‌ای شناخته‌شده و موثر در معادلات سیاسی ایران است. باید صبر کنیم و به نظاره بنشینیم که آیا وی شخصا در مقام بازیگر وارد صحنه انتخابات می‌شود یا به تماشاگربودن قناعت خواهد کرد؟

نوشته حسام رضایی